04 czerwca, 2019

TSUE: rola miejsca zamieszkania w ustalaniu ustawodawstwa z zakresu ubezpieczeń społecznych

Trybunał Sprawiedliwości o art. 11 ust. 3 lit. e) rozporządzenia 883/2004 – zastosowanie nie tylko dla osób nieaktywnych zawodowo. Ważne miejsce zamieszkania danej osoby.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej opublikował właśnie w swoich zasobach najświeższy wyrok z 8 maja 2019 r. w holendersko-łotewskiej sprawie C-631/17 SF przeciwko Inspecteur van de Belastingdienst, dotyczący analizowanego przez Trybunał w wyroku C-451/17 Walltopia art. 11 ust. 3 lit. e) rozporządzenia 883/2004. Trybunał podkreślił, tak jak w w/w sprawie, rolę miejsca zamieszkania danej osoby dla zastosowania ustawodawstwa z zakresu zabezpieczeń społecznych. TSUE uznał, że dana osoba – mimo iż pracuje jako marynarz dla pracodawcy mającego siedzibę w jednym z państw członkowskich, na statku pływającym pod banderą państwa trzeciego i poza terytorium Unii Europejskiej – zachowała miejsce zamieszkania w państwie członkowskim pochodzenia. W dziedzinie zabezpieczeń społecznych ma zatem ma do niej zastosowanie prawo państwa członkowskiego jej miejsca zamieszkania – prawo bułgarskie.

Interesujący stan faktyczny i podwójne pytanie prawne

Sprawa dotyczyła p. SF, obywatela Łotwy, mającego miejsce zamieszkania na Łotwie. Od sierpnia do grudnia 2013 r. pracował jako steward dla Oceanwide Offshore Services B.V., spółki z siedzibą w Holandii. SF wykonywał tę działalność na pokładzie statku pływającego pod banderą Bahamów, który w rozpatrywanym okresie pływał na niemieckiej części szelfu kontynentalnego Morza Północnego. Organy holenderskie wydały wobec niego decyzję o ustaleniu wymiaru podatku dochodowego oraz składek na ubezpieczenie społecznie. SF nie zgodził się z tym. W wyniku jego odwołania od tej decyzji, holenderski inspektor utrzymał ją w mocy jedynie w części. Stwierdził, że SF był zobowiązany do wpłacania składek na niderlandzkie zabezpieczenia społeczne w w/w okresie. Na tę decyzję inspektora p. SF wniósł skargę do właściwego sądu rejonowego. To stało się asumptem do zadania pytania prejudycjalnego. Co ciekawe – było to „pytanie w pytaniu” – Trybunał Sprawiedliwości odpowiadał tu na pytanie holenderskiego Sądu Najwyższego. Ten z kolei odpowiadał na pytanie prawne w/w lokalnego sądu holenderskiego.

Rozważania TSUE i jego wyrok

Trybunał nie przyjął stanowiska Komisji Europejskiej i władz holenderskich, które twierdziły, że art. 11 ust. 3 lit. e) rozporządzenia nr 883/2004 stosuje się jedynie do osób nieaktywnych zawodowo. Nie ma on zatem zastosowania do sytuacji takiej jak sytuacja SF, który w odnośnym okresie był zatrudniony. TSUE przyznał rację obywatelowi Łotwy (oraz zaakceptował stanowiska holenderskiego SN, a także rządu polskiego i greckiego, które przystąpiły do postępowania). Trybunał orzekł po pierwsze, że nawet jeśli działalność SF miała miejsce poza terytorium Unii, to rozpatrywany stosunek pracy zachowuje wystarczająco ścisły związek z terytorium UE, a jednocześnie p. SF zachował miejsce zamieszkania na Łotwie. Ponadto, TSUE ocenił, że interpretując art. 11 ust. 3 lit. e) rozporządzenia 883/2004 należy uwzględniać również kontekst tego rozporządzenia oraz jego cele. Wg Trybunału prawodawca Unii użył wyrażeń ogólnych, w szczególności wyrażeń „każda inna osoba” oraz „bez uszczerbku dla innych przepisów niniejszego rozporządzenia”, by nadać temu przepisowi charakter normy kolizyjnej domykającej system, obejmującej swoim zakresem stosowania wszystkie osoby znajdujące się w sytuacji, która nie jest konkretnie uregulowana w innych przepisach rozporządzenia. Z tego właśnie względu, zdaniem Trybunału, nie można w sposób nieuprawniony ograniczać stosowania w/w przepisu. TSUE uznał, że (…) wykładnia zawężająca art. 11 ust. 3 lit. e) rozporządzenia nr 883/2004, która ograniczyłaby zakres stosowania rozpatrywanego przepisu tylko do osób nieaktywnych zawodowo, wiązałaby się z ryzykiem pozbawienia osób, których nie obejmują hipotezy z art. 11 ust. 3 lit. a)–d) ani z innych przepisów tego rozporządzenia, ochrony w dziedzinie zabezpieczenia społecznego z uwagi na brak ustawodawstwa, jakie miałoby zastosowanie w ich przypadku. Innymi słowy – art. 11 ust. 3 lit. e) tego rozporządzenia stosować można, zdaniem Trybunału, również w sytuacji innych osób, nie tylko tych, które są zawodowo nieaktywne, ale z innych przyczyn nie można zastosować wobec nich art. 12-16 rozporządzenia 883/2004.

Praktyczne zastosowanie wyroku TSUE

Wyrok w przedmiotowej sprawie, podobnie jak w wyrok w sprawie Walltopia, akcentując zatem ważność miejsca zamieszkania danej osoby, pozwala na zastosowanie prawa jej miejsca zamieszkania, zapewniając w ten sposób uniknięcie komplikacji wynikających z zastosowania kilku ustawodawstw oraz zapewnienie, że nie będzie ona pozbawiona ochrony w dziedzinie zabezpieczenia społecznego z uwagi na brak ustawodawstwa mającego zastosowanie w jej przypadku. MK

MOŻE CI SIĘ PODOBAĆ