Komentarz dla EurActiv

Prace legislacyjne nad rewizją rozporządzeń 883/2004 oraz 987/2009 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego wkroczyły w decydującą fazę. Trwają negocjacje trójstronne (tzw. trilogi) przedstawicieli Komisji Europejskiej, Rady i Parlamentu Europejskiego. Wiceprezes Inicjatywy Mobilności Pracy, dr Marek Benio, skomentował najważniejsze wyzwania oraz szanse, istniejące na obecnym etapie prac w artykule dla EurActiv.com.

Konieczność respektowania podstaw oraz najważniejsze aspekty rewizji

Dr Benio przypomniał, że wszelkie zmiany rozporządzeń koordynacyjnych winny respektować podstawy, na których opiera się koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w UE. Zwrócił jednocześnie uwagę na cztery aspekty najściślej powiązane z Tytułem II rozporządzenia 883/2004, tj. z określaniem ustawodawstwa mającego zastosowanie w sprawach zabezpieczenia społecznego.

1. Wprowadzenie nieznanego uprzednio wymogu „wcześniejszego związku z systemem zabezpieczenia społecznego” zamiast „podlegania ustawodawstwu”.
2. Interpretacja tzw. „zakazu zastępowania.
3. Zastosowanie pojęcia „największej części pracy” jako jedynego w praktyce łącznika w przypadku pracy w dwóch lub więcej państwach członkowskich.
4. Niewykorzystana szansa wprowadzenia narzędzia skutecznej identyfikacji tzw. „firm skrzynek pocztowych” (‘letterbox companies’)

Dr Benio podkreślił, że wprowadzenie wymogu „wcześniejszego związku z systemem zabezpieczenia społecznego” skutkować może wykluczeniem najbardziej bezbronnych i potrzebujących osób z korzyści wynikających z koordynacji. Negatywne skutki wywołać może również nadinterpretacja tzw. „zakazu zastępowania”. Prowadzić ona może do swoistego „ukarania” (w postaci pozbawienia korzyści z koordynacji) nie tyle pracodawców delegujących, co samych pracowników, wysłanych, aby zastąpić inne osoby. Ponadto, nowe pojęcie „największej części pracy”, zaproponowane przez Parlament w art. 13 rozporządzenia 883, podważa jedną z największych zdobyczy unijnej koordynacji – zasadę pewności prawa. Wyliczenie, gdzie wykonywana jest „największa część pracy” danego pracownika z samej istoty nastąpić może jedynie ex post i może często się ulegać zmianom. W rezultacie, pracowników oraz ich rodziny dotykać będzie fragmentacja okresów ubezpieczeniowych oraz częste zmiany ustawodawstwa właściwego. Wreszcie, dr Benio ocenił, że trwające prace nad rewizją rozporządzeń koordynacyjnych stanowią niepowtarzalną okazję stworzenia narzędzi, które umożliwią efektywne rozwiązanie problemu tzw. „spółek skrzynek pocztowych”. Zarekomendował przy tym zwrócenie baczniejszej uwagi na brak rzeczywistych intencji prowadzenia działalności gospodarczej w wysyłającym państwie członkowskim oraz na osobiste i finansowe powiązania z klientem (klientami) w państwie przyjmującym.

Komentarz w ważnym momencie

To już kolejny raz, gdy komentarz Inicjatywy zostaje opublikowany w tym jednym z najpoczytniejszych wśród zatrudnionych w Unii Europejskiej publikatorów. Ukazuje się on w ważnym czasie. Sprawozdawca z ramienia Parlamentu Europejskiego, G. Balas już wcześniej zapowiadał, że zależy mu na zakończeniu prac najpóźniej pod koniec lutego. Należy mieć nadzieję, że w trakcie trilogów negocjatorzy pochylą się nad powyższymi, kluczowymi dla ubezpieczonych zagadnieniami. Całość artykułu w języku angielskim można przeczytać tutaj. MK Aktualne wyzwania i problemy w zakresie delegowania pracowników będą szczegółowo omawiane podczas VI Europejskiego Kongresu Mobilności Pracy. Odbędzie się on w dniach 14-15 marca 2019 roku w Krakowie.