Projekt unijny „Współpraca kluczem do pokonywania wyzwań w zakresie delegowania pracowników z branży opiekuńczej, budowlanej, transportowej i rolniczej” (”Cooperation as a key to overcoming challenges in the field posting of workers from care, construction, transport and agriculture sectors”, ACCT), współfinansowany przez Unię Europejską, był realizowany od października 2022 r. do zakończenia w pierwszych miesiącach 2024 roku.
W projekcie uczestniczyli przedstawiciele z Hiszpanii (Koalicja Niezależnych Związków Zawodowych, CSIT-UP), Polski (Europejski Instytut Mobilności Pracy, ELMI i Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ZUS), Serbii (Związek Pracowników Zatrudnionych w Sektorze Zdrowia i Opieki Społecznej, SZZS ZS), Norwegii (Związek SOLIDARITET Norge), Rumunii (Krajowa Federacja Związków Zawodowych Administracji, FNSA) i Czech (Związek Przedsiębiorców Budowlanych SPS/ABE oraz Związek Zawodowy Budownictwa Republiki Czeskiej). Ta różnorodność uczestniczących Partnerów (związki, pracodawcy i organizacje publicznoprawne) oraz ich wiedza na temat specyfiki sektorów, na których skupiał się niniejszy Projekt (opieka, budownictwo, transport i rolnictwo), zapewniły różne perspektywy dla analizy problemów i poszukiwania rozwiązań dla przepływu pracowników oraz dla mobilności pracowników z krajów trzecich (oraz obywateli państw trzecich).
Celem, jaki przyświecał realizacji tego projektu było: zwiększenie efektywności stosowania podstawowych praw pracowników delegowanych, przy jednoczesnym zapewnieniu im swobodnego i sprawiedliwego przemieszczania się poprzez wypracowywanie, we współpracy z partnerami społecznymi i organizacjami publicznymi, rozwiązań pozwalających na pokonywanie barier i trudności w monitorowaniu i wdrażaniu przepisów dyrektywy w sprawie delegowania pracowników w sektorach opieki, budownictwa, transportu i rolnictwa.
W celu osiągnięcia ww. nadrzędnego celu zorganizowano spotkania ekspertów krajowych oraz warsztaty dotyczące pracowników delegowanych i pracowników – obywateli państw trzecich. Ponadto istotnym kamieniem milowym projektu była obecność uczestniczących partnerów na VII Europejskim Kongresie Mobilności Pracy (EKMP) 2023, który odbył się w Krakowie (Polska) w dniach 24 i 25 kwietnia 2023 r. Głównym celem tego Kongresu o charakterze naukowo-praktycznym było stworzenie przestrzeni dla wymiany doświadczeń pomiędzy środowiskami akademickimi (prawnymi i gospodarczymi), administracją publiczną, związkami zawodowymi, politykami i biznesmenami delegującymi pracowników. Szczególną uwagę zwrócono na transgraniczne usługi opieki domowej nad osobami starszymi, jedną z grup, które analizowaliśmy w naszym projekcie.
Zarówno na odbytych spotkaniach eksperckich, jak i podczas przygotowywania materiałów szkoleniowych stanowiących podsumowanie projektu omówiono szereg tematów, które były w centrum uwagi wszystkich Partnerów Projektu i osiągnięto wysoki stopień konsensusu we wskazaniu najważniejszych problemów pracowników delegowanych i obywateli państw trzecich.
Aspekty związane z pobytem pracowników i zezwoleniami na ich pracę, w przypadku obywateli państw trzecich (ze szczególnym uwzględnieniem tzw. wizy Vander Elst w Niemczech), a także warunkami ich zatrudnienia oraz różnymi regulacjami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych, składek i podatków były stałym elementem dyskusji toczących się w trakcie przedmiotowego Projektu.
Podczas wspomnianych dyskusji i wymiany poglądów znaczną przestrzeń poświęcono osobom, których praca dotyczy opieki domowej nad osobami z grup wrażliwych (głównie osobami starszymi i niepełnosprawnymi), a także zebrano szereg wniosków, które sami partnerzy określili jako „niepokojące”, wśród których można wymienić istnienie szarej strefy, brak regulacji w podstawowych aspektach, takich jak godziny pracy, występujący niekiedy deficyt umiejętności zawodowych osób wykonujących zadania opiekuńcze i złe określenie ich funkcji czy brak jasnego określenia standardów usług gwarantujących użytkownikom jakość świadczenia tych usług.
Krótko mówiąc, Projekt pokazał, że pozostaje jeszcze wiele do zrobienia w zakresie ochrony pracowników delegowanych, a przede wszystkim praw pracowników z państw trzecich (szczególnie w obszarze opieki domowej). Przyszłe wyzwania obejmują osiągnięcie lepszych standardów przejrzystości (pomimo odpowiedniego wykorzystania Systemu wymiany informacji na rynku wewnętrznym, IMI) oraz łatwiejszy dostęp do informacji na temat warunków zatrudnienia pracowników delegowanych oraz pracowników z państw trzecich.
W tym kontekście i zgodnie z jednym z celów wskazanych w projekcie Partnerzy uczestniczący w Projekcie stworzyli szereg „pomostów” dla lepszej i efektywniejszej współpracy oraz skutecznego dialogu zarówno między sobą, jak i z stronami społecznymi oraz interesariuszami publicznymi w swoich krajach.
