W cieniu wielkiej polityki oraz wydarzeń związanych z tworzeniem się nowego polskiego rządu, warto zapoznać się z Umową Koalicyjną partii tworzących większość rządową pod kątem zapowiedzi, które mogą mieć wpływ na sytuację prawną przedsiębiorstw delegujących.

W szczególności dotyczy to obietnic deklarowanych w obszarze prawa pracy, ubezpieczeń społecznych i płacowo-składkowym. Poniżej subiektywny wybór najważniejszych z nich. Obejmują one przede wszystkim:

1. Propozycje zmian w zakresie składki chorobowej i innych zmian dot. działalności gospodarczej

• Strony Koalicji obiecały wprowadzenie zasady, iż zasiłek chorobowy pracownika miałby być opłacany przez ZUS od pierwszego dnia, a nie jak dotychczas dopiero po 33 (lub po 14 – dla pracowników w wieku pięćdziesięciu lat i starszych) dniach choroby w danym roku

• Przedsiębiorcy odprowadzający składki za siebie - mają uzyskać prawo czasowego zwolnienia z obowiązku odprowadzania składek ZUS

• Koalicja ma zapewnić kasową metodę rozliczania podatku PIT oraz wprowadzić „korzystne i czytelne zasady naliczania składki zdrowotnej” (nie wskazano przy tym, na czym dokładnie polegać miałaby ich „korzystność” oraz „czytelność”).

Wyraźnie wskazano na postulat dofinansowania PIP w celu „efektywnej” obrony praw „16 milionów pracowników”. Tak podkreślona okoliczność może przełożyć się na zwiększenie wolumenu kontroli, prowadzonych przez Inspekcję.

W tym zakresie, Koalicja zapowiedziała m.in.:

• uzupełnienie świadczeń społecznych w obszarze systemowego wsparcia opiekunów osób niesamodzielnych i seniorów
• uchwalenie ustawy o asystencji dla osób niesamodzielnych
• wprowadzenie rozwiązań zwiększających aktywność osób starszych (być może chodzić będzie o zachęty / ułatwienia dla pracodawców zatrudniających takie osoby).

     4. Zmiany w systemie podatkowym 

Koalicja deklaruje:

• gotowość (choć bez konkretów) do zmniejszenia obciążeń podatkowych nakładanych na pracujących
• wprowadzenie zasady minimum 6-miesięcznego vacatio legis dla zmian w prawie podatkowym – że system podatkowy ma być „stabilny, przyjazny i sprawiedliwy” – przy czym może to zarówno oznaczać, że obciążenia podatkowe się zmniejszą, jak i że tak naprawdę ulegną zwiększeniu (!)
• powrót przewidywalności systemu podatkowego wiązać się ma m.in. z przywróceniem dialogu z organizacjami pracodawców i związkami zawodowymi.

     5. Współpraca w celu likwidacji luki płacowej oraz eliminacji innych barier, stojących na drodze równego traktowania na rynku pracy

Ta obietnica wynika w zasadzie z obowiązków nakładanych na Państwa członkowskie w Dyrektywie PE i Rady 2023/970 o jawności wynagrodzeń (termin jej implementacji do prawa polskiego upływa 7 czerwca 2026 r.). Towarzyszyć temu mają m.in. takie środki:

• zapewnienie dodatkowego wsparcia kobiet w powrocie do pracy po urlopie macierzyńskim (bez wskazanych szczegółów propozycji regulacyjnych w tym zakresie);
• skuteczna egzekucja alimentów.
• inne środki wzmocnienia praw kobiet.

„Wielkie nieobecne” tematy Umowy Koalicyjnej

Wśród „wielkich nieobecnych” tematów Umowy Koalicyjnej warto wskazać w szczególności na:

1. kwestie dot. Ukrainy – wspominane właściwie tylko w pkt. 1 Umowy w kontekście bezpieczeństwa i w pkt. 14 - w kontekście rolnictwa i „unormowania relacji z krajami trzecimi”)
2. rządowe plany pełnego oskładkowania umów zlecenia, ujęte w ramach reform zaprogramowanych przez rząd w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). KPO pojawia się co prawda w Umowie Koalicyjnej, ale w kontekście odblokowania środków z tego Planu i przeznaczenia ich na inwestycje w odnawialne źródła energii oraz na kluczowe inwestycje samorządowe.
3. tzw. „test przedsiębiorcy”, postulowany już uprzednio przez polityków Lewicy. Miałby on rzekomo ułatwiać weryfikację, czy osoba przechodząca z umowy o pracę na samozatrudnienie, zamierza rzeczywiście wykonywać działalność gospodarczą. Jednakże – z innych obozów politycznych - pojawiają się głosy, że byłoby to niepotrzebną komplikacją już i tak skomplikowanego systemu. Ta sprawa zapewne będzie wracać w debatach i późniejszych propozycjach.

Ciekawostki oraz informacje z ostatniej chwili

Z ciekawostek, warto w szczególności wskazać, iż do nazwy Ministerstwa, na czele którego stanęła posłanka Lewicy – dr Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, wróciła nazwa „praca” (odtąd będzie to Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, MRPiPS).

Z kolei drugie z Ministerstw zaangażowanych w zagadnienia transgranicznej mobilności pracy - Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT) objął dobrze znany ELMI (z czasów merytorycznych spotkań w Brukseli i Strasburgu przy negocjacjach dot. tekstu Dyrektywy 2018/957) - Krzysztof Hetman.

Z kolei wiceministrem w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) został znany ELMI Prof. Maciej Duszczyk. Będzie On w MSWiA będzie odpowiadał za kwestie międzynarodowe oraz politykę migracyjną. Prof. Duszczyk jest jednym z najlepszych specjalistów i najwnikliwszych badaczy polityki migracyjnej w Polsce, otwartym również na bolączki i wyzwania zgłaszane przez przedsiębiorców, działających w kontekście transgranicznym. Rysuje się zatem szansa na systemowe i rozsądne podejście do tej niezwykle ważnej problematyki. Jest to okoliczność tym istotniejsza, iż zbiega się to w czasie z faktem, że Rada UE i Parlament Europejski 20 grudnia 2023 r. osiągnęły porozumienie co do reformy unijnego systemu azylowego i migracyjnego – czyli tzw. Pakt Migracyjny.

r.pr. dr Marcin Kiełbasa